“Birini, bir yeri görmeye, biriyle görüşmeye gitme, görüşme” diye tanımlanan ziyaretin hedefinde iki öge bulunur. Bunlar görmeyi ya da görüşmeyi arzu etiğimiz insanlar ile özlediğimiz ya da tanımak istediğimiz mekânlardır.
Bir ziyaretin değerli olabilmesi için ziyaretimize ve ziyaret ettiğimize değer vermemiz gerekir. Kişilerarası ziyareti değerli kılan ziyaret edenle ziyaret edilen arasındaki gönül birliği iken mekân ziyaretini değerli yapan ise o mekâna duyulan sevgidir.
Bayramlar ve yıldönümlerinin ziyaretleşmelerdeki önemi ortada. Bunların yanında bizi ziyarete yönlendiren iki ana duygu ise özlem ve meraktır.
Özlediğimiz ya da merak ettiğimiz insan ve mekânları ziyaretimizde istekli ve samimi oluruz. İstekli ve samimi olmadığımız, kimliğimizden ve kişiliğimizden birçok değeri kaybettiren çıkar ziyaretleri de bir hayli yaygın, günümüzde.
Özellikle devlet adamlarının başka ülkelere, iş görüşmeleri için, yaptıkları iş/çalışma ziyaretlerini çıkar ziyaretlerinden ayrı düşünmek gerekir.
Birilerinin peşine takılıp plansız gerçekleştirilen ya da “İtin hatırı yoksa sahibinin hatırı var.” sözü doğrultusunda yapılan hatır ziyaretleri de var.
Hatır ya da çıkar için yapılan ziyaretlerde daima bir eksik taraf bulunur.
Rahmetli annem zaman zaman bir kıssa anlatırdı:
Bir evin yeni damadı sık sık ziyarete gelir. Kayınvalide, “Evladım, tatlı tatlı gel!” der. Damat ziyaretlerini eli dolu dolu yapar. Kayınvalide yine, “Evladım, tatlı tatlı gel!” der. Damat uzun aralıklarla, kendini özlettirerek ziyaretlerini gerçekleştirince kayınvalide “Ha işte, böyle tatlı tatlı geleceksin!” der.
Bu kıssanın tema’sı olan bıktırma yanlış olduğu gibi ziyaretleri kesip kendini unutturma da yanlıştır.
Kutsal mekânlara yapılan (hac ziyareti gibi) ziyaretler saygı ve sevgi ziyaretleri çerçevesinde değerlendirilebilir. Bu ziyaretlerde bile çıkar hesaplarıyla hareket edilmesi mümkündür.
İçinde ziyaret kelimesi geçen birçok söz grubu vardır. Bu söz gruplarına burada değinmemiz ziyaret kavramının daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır.
iadeiziyaret: Daha önce yapılan ziyarete ziyaretle karşılık verme.
akraba ziyareti (sılayırahim): Akrabalar arasındaki ziyaretleşmeler sevgi bağlarını güçlendirir, dargınlıkları sona erdirir; sevinç ve üzüntülerin karşılıklı paylaşılmasına, sıkıntılara birlikte çareler aranmasına vesile olur. Akraba ziyaretinin vurgulandığı şu ayeti çok değerli buluyorum:
“Ey insanlar! Sizi bir tek kişiden yaratan ve ondan da eşini yaratıp o ikisinden bir çok erkekler ve kadınlar türeten Rabbinize karşı gelmekten sakının. Adını anıp kendisini vesile ederek birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah’a saygısızlık etmekten ve akrabalık bağlarını koparmaktan sakınınız. Allah sizin üzerinizde tam bir gözeticidir.” (en-Nisâ, 4/1)
komşu ziyareti: “Komşu komşunun külüne muhtaçtır.” sözüne uygun olarak günlük yaşantımız içinde, bazı ihtiyaçlarımız bizi, komşularımızla, birçok kez, karşı karşıya getirir. Önemli olan, bu zorunlu durumlar dışında, komşularımızı ziyaret edip onlarla olan muhabbetimizi arttırmalıyız.
hacı ziyareti: Yeni hacıların ziyareti, ülkemizde, güzel bir gelenek olarak devam etmektedir.
hasta ziyareti mutlaka yapılmalı ama kısa tutulmalıdır.
Mekân ziyaretleri içinde mezarlık ziyareti, insanların bazı dönemlerde kendilerini ister istemez içinde buldukları bir olgudur.
Böyle bir yazı içinde sanal dünya ziyaretlerine değinmenin de önemli olduğunu düşünüyorum. İnternetteki bir siteye girip o sitenin sayfalarında değişik amaçlarla dolaşırız. Bu yüzden sitelerde ziyaretçilere yönelik çalışmalar da yapılıyor: Ziyaretçi defteri, ziyaretçi sayacı, ziyaretçi istatistikleri vb.
Ziyaret sözünün çağrıştırdığı turizmden de kısaca bahsetmek isterim. TDK’nin Türkçe Sözlük’ünde “Dinlenme, eğlenme, görme, tanıma vb. amaçlarla yapılan gezi.” diye tanımlanan turizmin birçok çeşidini sayabiliriz: İnanç turizmi, kültür turizmi, sağlık turizmi, doğa turizmi, deniz turizmi, dağ turizmi vb. Bu söz gruplarındaki turizm yerine ziyareti kullanırsak iki söz arasındaki anlamca yakınlık daha iyi anlaşılmış olur.
Bu yazıyla ilgili sözün özü şu olabilir: Birileri, bir yerler mutlaka ziyaret edilmeli, bu ziyaretlerin de değerli olmasına dikkat edilmelidir. Çünkü değerli ziyaretler sosyal yapıyı kuran güzel bağların olmazsa olmazlarındandır.
Cezmi Gençten